TY - JOUR ID - 114530 TI - ‌‌مروری بر سورفکتانت های‌ زیستی: مشخصه سازی و کاربردها JO - مهندسی شیمی ایران JA - IJCHE LA - fa SN - 1735-5400 AU - فریدی زاد, غزاله AU - عبداله زاده شرقی, الهام AD - گروه بیوتکنولوژی، دانشکده مهندسی شیمی، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران AD - گروه محیط زیست، پژوهشکده انرژی، پژوهشگاه مواد و انرژی، کرج، البرز Y1 - 2020 PY - 2020 VL - 19 IS - 109 SP - 6 EP - 26 KW - ‌سورفکتانت زیستی KW - ‌امولسیفایر زیستی KW - کشش سطحی KW - مشخصه‌سازی KW - کاربرد صنعتی DO - N2 - در سال­های بازپسین، با صنعتی­شدن جوامع، افزایش جمعیت و آلودگی در سراسر دنیا، تمایل به استفاده از سورفکتانت‌های زیستی افزایش یافته­است. زیست‌توده­ها طیف وسیعی از ترکیبات فعال سطحی به‌نام سورفکتانت‌های ‌زیستی را، که ترکیبات دوگانه‌‌دوستی با سر آب‌دوست دم آب­گریز هستند تولید می­کنند. این ترکیبات به‌طور عمده براساس وزن مولکولی، خواص فیزیکی- شیمیایی و منبع میکروبی طبقه­بندی می­شوند. ‌‌ سورفکتانت‌های ‌زیستی با وزن‌مولکولی کم، کشش سطحی آب/هوا یا آب/روغن را کاهش می‌دهند، درحالی‌که امولسیفایرهای زیستی با وزن‌مولکولی بالا، در تثبیت امولسیون‌ها مؤثر هستند. سورفکتانت‌های زیستی، باتوجه ‌به ویژگی­ها و برتری‌های بالقوۀ خود نسبت به انواع شیمیایی مانند سمیت کم، تجزیه­پذیری زیستی بالا، غلظت بحرانی مایسل کم و تحمل دما، قدرت یونی و pH، در صنایع مختلفی همچون صنعت نفت، غذایی، پزشکی، آرایشی، شوینده، کشاورزی و پالایش زیستی ‌محیط‌زیست کاربردهای گسترده­ای یافته­اند.با‌ این‌حال کاربرد و تولید آن­ها در مقیاس صنعتی به‌علت هزینۀ بالای تولید، محدود شده‌است. به‌همین دلیل صنایع و پژوهشگران در پی یافتن روش­هایی همچون استفاده از بسترهای ارزان‌قیمت مانند ملاس، روغن­های گیاهی و آب­پنیر هستند؛ تا بتوانند هزینۀ بالای تولید این محصولات سبز را در مقیاس صنعتی کاهش‌دهند. از این‌رو شناخت ویژگی­ها و مشخصه‌سازی سورفکتانت‌های زیستی از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. در این بررسی به چند جنبۀ مهم ‌ سورفکتانت‌های زیستی همچون طبقه­بندی­، ویژگی‌ها، عوامل مؤثر بر تولید، شاخص‌های ارزیابی و روش‌های آزمون و کاربرد آن­ها در صنایع مختلف پرداخته­شده­است. UR - https://www.ijche.ir/article_114530.html L1 - https://www.ijche.ir/article_114530_e876df524f1c08d3c5406c216170ca4b.pdf ER -